Yüzyılların Gerçeği ve Mirası V. Cilt - 19. Yüzyıl : İlerlemeler ve Çelişmeler

1815’te Avrupa’da Eski Rejim ile 1789 Fransız Devrimi’ninideolojisi arasındaki uyuşmazlık sona ermiş olmasa da, yeni biryüzyılın, 19. yüzyılın çizgileri yavaş yavaş belirmektedir. Tarımdaçalışma biçimleri, teknik üretim ve ulaşım gitgide değişir. Gerçiyaşanan daha çok 18. yüzyıldaki buluşların sonuçlarıdır. Ne varki yeni buluş, buhar da Batı’da hizmete girer. Kent burjuvazisi iktidara gelir. Sınai ve liberal ekonomininyararlarını fark etmiştir; bunlara dayanarak kentsel çerçevedezenginliklerin yaratılmasını ve dağıtımını yönlendirir. Yüzü önce geriye, sonra da ileriye dönük romantizm patlar. Burjuvazininkarşısında palazlanan yeni bir sınıf, proletarya ve onun ideolojisisosyalizm, bir başka önemli yeniliktir. 1850’den başlayarak, Batı’nın güçleri hızla gelişir; doğa ve insanbilimlerinde de görülen budur. Amerika’daki Birleşik Devletleryerli yerine otururken, Avrupalılar Afrika’nın büyük bölümüne,Asya’da geniş alanlara ve Okyanusya’nın da tümüne boyuneğdirirler. Emperyalizm dönemidir bu!