Türkistan'da Enver Paşa

“Enver Paşa, son Türk tarihinin şüphesiz en büyük şahsiyetlerinden biridir. Bu zât Türk ve cihân siyasî hayatındaki yerini şüphesiz ki tesâdüfî bir sûrette veyahud birisinin himâyesi ile işgâl etmedi. Bence, 1914-1916 yıllarında Çanakkale ve Anafartalar’ı mu’ciz bir muvaffakiyetle müdafaa eden Türklerin başında bulunan zevat, elbette son Türk târihinin en mühim şahsiyetleridir. Enver Paşa şecaati, temizliği, uluvvü himmeti, sabır ve metâneti ile Türkistanlıları hayrette bıraktı. Enver Paşa ve maiyyetindeki Türk zâbitleri, bilhassa Fâruk Efendi, Türkistanlılar’ın nazarında Türk şecaatinin, Türk idealistliğinin mücessem timsali olup kalmışlardır. Enver Paşa’nın Türkistan’daki harekâtı esnasında maiyyetinde bulunanlardan birçoğunun hâtıraları elimdedir. Hepsi de bu zâtın, şüphesiz temiz ve ekseriya hesap ve muhakeme çevresine sığmayan bir idealist olduğunu söylemektedirler.” Zeki Velidi Togan