Tarihlerin Özeti

Zonaras’ın yapıtı, yazarın kendisinin tanık olduğu, yahut da onun yaşadığı dönemde geçmiş olayları anlatmaz; tersine, kitapta ana dokuyu, daha önce yazılmış tarih kitaplarının incelenmesiyle ve onlardan sağlanan bilginin özetlenmesiyle, evrenin yaratılmasından başlayarak Alexios Komnenos’un egemenlik dönemi sonunda (1018) kadar olan bitenlerin anlatılması oluşturur. Bu nedenle de yapıt, Tarihlerin Özeti adını taşır. Biz, çok hacimli olan yapıt içinde, Anadolu’nun Türkleşme döneminin ilk onyıllarını anlatan Kitap 17 ve 18’in çevirisini vermeyi öncelikle önemli saydık. Bizans tarihçilerinin (Psellos, Anna Komnena, Mikhael Attaleiates, Kinnamos, Zonaras vb.) yapıtları yalnız Bizans tarihi incelemeleri için değil, Türkiye Türklüğünün tarihi incelemeleri için de çok büyük değer taşır. Andığımız yapıtların değeri; aynı dönemin Selçuklu, Peçenek, Kuman, Dânişmendli, vd. Türkleri içinden Anadolu tarihinin Türkleşme dönemi başında olup bitenler hakkında anlatım vermiş bir tek yazarın bile çıkmamış olması yüzünden büsbütün artıyor. Örneğin İzmir’e ve çevresine egemen bir Beylik kurmuş, oluşturduğu donanma ile yakın adaları dahi zaptetmiş Çaka Bey üzerine tek bilgi kaynağımız Anna Komnena’nın yapıtından ibarettir. Malazgirt Savaşına katılan Türkler içinde anıları bize ulaşan bir tek kişi yoktur; oysa Rum Ordusunun en yüksek askerî yargıçlarından biri olarak İmparator Romanos Diogenes’in yanında sefere katılmış olan Mikhael Attaleiates’in, bu dizi için de çevirisini Türk tarih yazınına kazandırdığımız yapıtı, bize olup bitenler hakkında çok ayrıntılı bilgi sağlamaktadır. Arkeoloji ve Sanat Yayınları ile çevirmen, döneminin önemli tarih kronikleri olan Bryennios, Attaleiates, Zonaras ve Akropolites’in yapıtlarını kıvançla size ve Türk tarih yazınına sunmaktadır.