Meclis-i Mebusan’da İmtiyazlar Sorunu ve Tartışmaları (1908-1914)

Meşrutiyet’in ikinci defa ilan edildiği 24 Temmuz 1908 tarihinden büyük savaşa kadar uzanan süreçte, daha önce olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu’ndan imtiyaz alma mücadelesi hız kesmeden devam ediyordu. Ancak bir fark vardı; II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Meclis-i Mebusan açıldığı için imtiyazların verilme kararında halkın temsilcileri etkin hale geldi. Bu dönemde meclis, imtiyazlarla ilgili çetin tartışmalara sahne oldu. İngiltere ile özdeşleşen Lynch Meselesi, Almanya’dan ayrı düşünülemeyen Bağdat Demiryolu, Osmanlı’daki Amerikan girişiminin temsilcisi olarak Chester Projesi ve diğerlerine nazaran daha lokal olan Telefon İmtiyazı 1908-1914 yılları arasında Osmanlı gündemini meşgul eden önemli imtiyazlardı. Kitapta bu imtiyazların tarihsel gelişimleri ele alınarak Meclis-i Mebusan’daki tartışmaları ayrıntılı olarak incelenmektedir. Farklı zamanlarda Meclis-i Mebusan’da görüşülen imtiyazlara ilişkin mebusların görüşü, hükümetin tavrı, basının tutumu ve hatta halkın tepkisi Meşrutiyet ile birlikte gelen özgürlükçü havayı açıkça ortaya koyuyordu. Bu imtiyazlara karşı takınılan tavırlar ve imtiyazlara ilişkin alınan kararlar, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerindeki mali yetersizliğini ve büyük güçlerin Osmanlı İmparatorluğu üzerindeki etkisini bize bir kez daha gösterecektir.