İstanbul Osmanlı Dönemi Yapı Cephelerinde Sıva Tasarımları

Bu çalışma, İstanbul’da 17. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yapı cephelerinde izlenebilen duvar inşa tekniği taklidi uygulamalar olarak karşımıza çıkan sıva tasarımlarını ele almaktadır. Bu sıva tasarımlarının ağırlıklı olarak cephenin tümünde, kaplama veya giydirme şeklinde uygulandığı görülmektedir. Özellikle almaşık duvar tekniğinin bir alt türü olan kasetleme tekniğinin taklit edildiği sıva tasarımları yaklaşık bir asırlık bir dönemde yoğun izlenebilirken, bu tip uygulamaların bir dönem modası şeklinde yorumlanması mümkündür. Bu tasarımlarda, tuğla taklidi kuşaklarda meandr motifinin varyasyonları, kazayağı, balıksırtı, zikzak ve zencirek gibi motifler işlenirken, pencere alınlıklarında ise çeşitli bitkisel ve geometrik tasarımların uygulandığı anlaşılmaktadır. Batılı etkilerin izlerini arttırmaya başladığı bu dönemde, ağırlığı tuğla taklidi tasarımlar olan bu uygulamaların, Osmanlı’nın erken dönemine bir öykünme niteliği taşıdığı değerlendirilebilir. Ayrıca kasetleme tekniği taklidi uygulamalar dışında, düzgün kesme taş duvar dokusu taklidi sıva tasarımları da karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte İstanbul dışında yine Osmanlı döneminde inşa edilmiş birçok yapının cephesinde benzer sıva tasarımları uygulandığından, çalışmada bu yapılara da karşılaştırma yapmak amacıyla kısaca yer verilmiştir. Yazar Hakkında: 1980'de Bingöl'de doğdu. Ortaöğrenimini İstanbul Maltepe'de tamamladı. 2001 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde lisans eğitimine başladı, 2005 yılında mezun oldu. 2003 ve 2005 yıllarında Kırklareli-Demirköy Fatih Dökümhanesi Kazısı’na katıldı. 2007 yılından bu yana özel eğitim kurumlarında yönetici olarak görev almaktadır. 2014-2017 döneminde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde yüksek lisans eğitimini “Üsküdar Hamamları” teziyle tamamladı. Arkeoloji ve Sanat Yayınları tarafından 2016 yılında basılan “Oluş Arık’la Asya’dan Anadolu’ya” isimli söyleşi kitabı ile bu çalışmanın devamı niteliğinde olan ve 2018 yılında basılan “Oluş Arık’la Kimlikten Sanata Anadolu” isimli söyleşi kitaplarını hazırladı. “Üsküdar Hamamları” adlı yüksek lisans tezi, aynı isimle Arkeoloji ve Sanat Yayınları tarafından yayımlanmak üzere, baskı aşamasındadır. Ege Üniversitesi, Sanat Tarihi Anabilim Dalı’nda 2017-2021 döneminde sürdürdüğü doktora eğitimini, “İstanbul Osmanlı Dönemi Yapı Cephelerinin Tasarımında Sıva Kullanımı” isimli teziyle tamamladı. Çalışmalarında özellikle İstanbul’daki Osmanlı dönemi eserleri üzerine yoğunlaşmaktadır.