Yeni Toplum Görüşü ve Lanark Raporu

Robert Owen’ın elinizdeki kitabı bir Ütopyalar Dizisi’nin kuşkusuz olmazsa olmazlarındandır. Ütopik sosyalistler için Owen’ın tarihsel bir önemi vardır. O, hem Fransız ütopik sosyalistlerinin düşüncelerinin bir sonraki bilimsel sosyalist kuşağa aktarılmasınıda bir köprü rolü oynamış, hem de işçi sınıfının aydınlanmasında ve örgütlenmesinde küçümsenmeyecek bir pratik sergilemiştir. İşte Yeni Toplum Görüşü ve Lanark Raporu, Robert Owen’ın kırk yıllık siyasi ve teorik çalışmasının en önemli ürünüdür. Owen, kitapta yer alan denemelerinde kapitalist sistemin temellerini topa tutuyor ve özellikle 'Yeni Toplum Projesi’ni yaratacak olan insan malzemesi ve emeğin anlamı üzerinde yoğunlaşıyor. John Locke ve J.J. Rousseau’nun izinden giden Owen, bu kitaptaki makalelerinde insan-çevre ilişkisini de inceliyor ve insan karakterinin bilinçli pedagojik yöntemlerle değiştirilebileceğini, örneklerle açıklıyor. Owen, bütün düşüncelerini New Lanark’ta uygulamış ve yanında çalıştırdığı binlerce işçiye fabrikaların yanı başında lojmanlar inşa etmiş, hem işçi eşlerine okuma-yazma ve meslek kursları açmış, hem de çocuklara kreş ve okul yaptırmıştı. Daha sonra Kuzey Amerika’da Yeni Uyum adında bir eşitlikçi komün kurma girişimi ise başarısızlıkla sonuçlandı. Owen kitabın ikinci bölümde, işte bu New Lanark ve Yeni Uyum deneyimleri ışığında yeni toplum projesini; gerçekleştiremediği ütopyasını sunuyor okura.