Türk Romanında Karnaval

Kültürün kaynaklarına yönelmiş bir çalışma, dışarıdan, “iktidar egemenlikleri için” üretilmiş yapılara karşı “kendisi olan” yapıları ortaya koyma çabasıdır. Alt ve üst kültür ayrıştırmaları, “üstün, insancıl, aydınlatıcı, kurtarıcı” ile “yaban, saldırgan, ölümcül” arasında kurulmuş “ben – öteki” geriliminden beslenen “Batılı-Şarkiyatçı”, sömürgeci düşünceye ve bu düşüncenin dolaylı olarak ürettiği, Doğulu tepkici saldırganlığa karşı savaşımın yolu ancak böyle bir bakış açısıyla bulunabilir. Batı romanına Sokrat’ın deyimiyle “hakikat ebeliği” yapmış karnavalcı yaşam ve yazın türlerinin karşısında Batı toplumu tarafından “Şark” sayılan Türkçe yazında yaşam bulmuş özgün şenlikçi yaşam öğelerini kolayca bulabiliriz. Mevsimlik bayramlarımızla, yağmur törenlerimizle, halk hikâyelerimizle, iktidar yağdanlığı “varıp sahibine haber vereyim” telaşındaki taklitçi, züppe Hacivat karşısında tüm iktidar söylemlerini tepe taklak etmeye can atan Karagöz dobralığımızla, Keloğlan, Nasreddin Hoca gülmecelerimizle, Bektaşi hoşgörümüzle Bahtinci bir bakış açısının yardımıyla yüzleşebildiğimizde, Gothe’nin 150 yıl önce ortaya attığı Welt Literature (Dünya Edebiyatı) kavramının anlam boyutunu da görmüş olacağız.