Semeretü'l-Hikme – Geometriye Giriş

Elinizdeki bu çalışma Batı dünyasında Alhazen veya Avenetan adlarıyla tanınan ve optik alanında Kitâbü’l-Menâzır ismindeki eseriyle çığır açmış büyük fizikçi İbnü’l-Heysem’in Semeretü’l-hikme: Geometriye Giriş isimli eserinin hem yeni bir edisyonunu hem de Türkçe çevirisini ihtiva etmektedir. Bunun yanı sıra bir taraftan İbnü’l-Heysem hakkında genel bir bilgi vermesi diğer taraftan da onun matematikçi/geometrici yönünü ele alması bakımından Katar Üniversitesi felsefe hocalarından Ammâr Tâlibî’nin bu eser üzerine kaleme aldığı inceleme yazısı da bu çalışmaya eklendi. İbnü’l-Heysem bu eserinde felsefeye yeni başlayan kimseler için genel olarak felsefenin, özel olarak da geometrinin faydalarını dile getirerek genç ilim ve felsefe talebelerinin işlerini kolaylaştırmayı amaçlamıştır. Zira ona göre geometri mantıkla birlikte felsefenin iki girişinden biridir ve felsefeye yeni başlayan kimse ilk olarak geometriye sonrasında mantık ilmine uğramalıdır. Geometrinin burhanlarının/ispatlarının kesin olması nedeniyle felsefeye yeni başlayan kimseler onun sayesinde burhânî bilgiye alışır ve burhanın sureti/biçimi onların nefslerinde yerleşik bir hâl alır. Geometrinin “ilmü’r-riyâza” (alıştırma ilmi) şeklinde isimlendirilmesinin nedeni de budur. Dolayısıyla İbnü’l-Heysem’e göre bu eseri dikkatli bir şekilde tetkik eden okurlar felsefe tahsili esnasında neyin gerçek anlamda burhan olup olmadığını ayrıştırma yetisi kazanacaklardır.