Osmanlı’da Gündelik Hayatın Değişimi

Bu çalışmada, Tanzimat sonrası modernleşme sürecinde Osmanlı toplum yapısında meydana gelen gündelik hayatın değişimi, Avrupa adab-ı muaşereti çerçevesinde ele alınmıştır. Böylece toplumsal değişimin sosyo-kültürel boyutu ve bu değişimin yeniden tanımlanan medenileşme açısından toplumsal karşılıkları ve bu konulardaki temellendirmelere ait örneklendirmeler de verilmeye çılışılmıştır. Ayrıca siyasi, askeri, ekonomik ve toplumsal alanda etkili olan Batılılaşmanın çağdaş bir birey e ulaşma konusundaki etkisinin gösterilmesi de hedeflenmiştir. Osmanlı ve Cumhuriyet modernleşmesinin Batılılaşma konusunda farklı yaklaşımarının toplumsal alandaki çağdaş bireyi nasıl şekillendirdiği de çalışmanın detaylarında görülecektir. Bu anlamda adab-ı muaşeret toplumsal değişmeye bağlı olarak değişien, bağımlı bir değişken olmaktadır. Çalışma gündelik hayat değişimini hedeflemesi itibariyle sosyoloji nin alanına girmekte; değişen hayata ait anlatımların kullanılması, insan ilişkilerine ait değişimleri ortaya çıkarması ve ifadelendirmelerde kullanılan özne-nesne aktarımı açısından da edebiyatla yakınlaşmaktadır. Nitekim Modern Dünyada Gündelik Hayat kitabının yazarı Henri Lefebvre de, gündelik hayat çalışmalarının bu yönüne dikkat çekmektedir: Gündelik olanın edebiyat alanında aniden belirivermesini büyük bir özenle incelemek gerekir. Bu olgu daha çok, gündelik hayatın edebiyat, yani dil ve yazı aracılığıyla düşünce ve bilincin alanına girmesidir. Gündelikliğin edebiyatta ortaya çıkması, Flaubert’de, Zola’da ve başka birçok yazarda zaten rastlanan bir şey değil midir? Dolayısıyla bu araştırma edebi bir çalışma olmaktan çok sosyolojik bir görünüm arzetmektedir.