Kur'an'ın Öğrettiği Kavramlar 8 - Nesh

Nesih, geçmişte olduğu gibi günümüzde de üzerinde tartışmaların cereyan ettiği kavramlardandır. Halen sürdürülen tartışmalardan Kur’ân’ı anlamaya katma değer sağlayan bir sonucun çıkmamış olmasının sebebi, tartışmaların doğru bir zemin üzerinde yürütülmemiş olmasıdır. Kur’ân’ın anlaşılmasına dair, detayları Kur’ân’da ayrıntılarıyla anlatılmış ilahi ilmin/usûlün ve tasdik ilişkisinin dikkate alınmaması bu sonucu doğurmuştur. Kur’ân dışı vahiy anlayışı da bu yanlışlara ortam hazırlamıştır. Mesela Kur’ân’ın Sünneti, Sünnetin Kur’ân’ı neshedebileceği dillendirilebilmiştir.
Tasdik kavramıyla ilişkisinin kurulamayışı ve Kur’ân’ın usûlüne vakıf olunmayışı neshi reddetme temayüllerine yol açmış, Müslümanlar farkında olmadan, sırf son şeriatı görmezden gelmek için bedâ gerekçesiyle neshi reddeden Yahudilerle aynı noktada buluşmuşlardır.
Oysa, tasdikle de bağlantılı olarak, hem dinler arası irtibatın görülebilmesi hem kuranın vahiy sürecinin takip edilebilmesi için nesih önemli bir kavramdır. Rasûlullah’a nispet edilen bazı rivâyetleri doğru anlamada da neshin büyük önemi vardır.
Elinizdeki çalışmada nesih kavramının Kur’ân’dan hareketle çerçevesi çizilecek, Kur’ân içi nesih örneklerine temas edilecek ve nesih konusunda Kur’ânî bir bakış açısının oluşması hedeflenecektir.

Dr. Fatih Orum