İlhaniler Devri İdarî Teşkilatına Dair Bir Risale

Bu eser Nasîrüddin Tûsî’nin iki risalesini biraraya getiriyor. İlki Risâle der Resm ü Âyîn-i Pâdişâh-ı Kadîm-i İranzemîn. Bu risale Farsçadan İlhanîler Devri İdarî Teşkilâtına Dair Bir Risale başlığı ile Şerafeddin Yaltkaya tarından tercüme edilip Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası'nda 1939 tarihinde mütercim tarafından kısa bir değerlendirme yazısından sonra metin olarak yayımlanmıştır. Bu kitabı tamamlayan ikinci risale ise İmamet Risalesi. Bu risale Nasîrüddin Tûsî'ye ait olan Telhisü'l-Muhassal isimli eserinde yer alan 1985 tarihinde Lübnan'da yayımlaman Arapça metnin çevirisidir. Tûsî risaleyi kaleme alma sebebini şöyle dile getirmektedir:



"Zamanının teki, akranlarının en faziletlisi, samimi ve vefalı dostum benden usûl-i dinden üçüncü rükün, yani temiz imamların imamlıkları hakkında, rivayet şeklinde bize ulaşan nakillere başvurmadan aklın onaylayacağı ve zihnin kabul edebileceği şekilde kısa ve öz bir risale yazmamı istedi. O benim hakkımda iyi duygular beslediği ve benim buna layık olduğumu düşündüğü için böyle bir şey istedi benden. Ama düşünce de bazen hata eder…



Ben de onun rızasını almak ve arzusunu yerine getirmek maksadıyla, her ne kadar bu işi yapmak için gerekli olan vasıflara hâiz değilsem ve bir eser ortaya koymakta maharetim olmasa da isteğine icabet ettim. Yolculukta olmam, zihnimin dağınık olması ve vakit darlığı gibi araştırmacı ile araştırdığı şey arasına giren engeller var. Olması gerektiği üzere, yalnızca gerekli olan şeyleri ve konunun aslını teşkil eden noktaları ifade etmek kaydıyla sözü kısa tuttum. Cidâl ve itirazı meslek edinmiş kimselerin yaptığı gibi çokça soru ve cevaplarla uzatmadım..."