Ermeni Basınında Lozan Barış Antlaşması

Türkiye Cumhuriyeti'nin sınırlarını belirleyen, kapitülasyonların kaldırılmasının yanısıra boğazlar, Osmanlı borçları vb sorunlara çözüm getiren Lozan Barış Antlaşması bu anlamda, Cumhuriyetimizin dünyada bağımsız bir devlet olarak kabul edilmesinin temellerini sağlamlaştıran bir kuruluş belgesi olarak da tanımlanabilir. Geçtiğimiz yıl yüzüncü yılını dolduran bu antlaşma, imzalandığı günden itibaren değişik çevreler tarafından günümüze kadar uzanan ve farklı argümanlar öne sürülerek tartışılagelen bir belge olmuştur. Lozan Barış Konferansı'na, aralarında ll. Meşrutiyet'ten sonra değişik Osmanlı kabinelerinde hariciye nazırlığı yapan G. Noradunkyan Efendi ile Leon Paşalıyan, Ahoranyan gibi önemli isimlerin olduğu 'Ermeni Heyeti', isteklerini duyurmuş; bunlar başta Britanya temsilcisi Lord Curzon olmak üzere kimi temsilci tarafından konferansta dile getirilmiştir. Haçadur Nersesoğlu Ermeni Basınında Lozan Barış Antlaşması adlı çalışmasında, Ermeni basınından örnekler vererek dikkate değer yorumlar yapıyor. Nersesoğlu, Ermenilerin süreç içinde Müttefik Devletler'e olan güvenlerinin azaldığını, ABD'den beklenti içinde olduklarını, konferansın başında tarafsız olduğu halde Ermenilerin haklarını savunan ABD'nin daha sonra çıkarları gereği bundan vazgeçtiğini vurguluyor. Konferansta sadece azınlıklar bölümünde görüşülen Ermeni konusu da Ermeni Heyet'ini tatmin etmeyince dağılan heyet, konferansa verilen aradan sonraki toplantıya tekrar gitmiyor. İşte Haçadur Nersesoğlu bu kitabında; Mudanya Mütarekesi'nden başlayarak Lozan Barış Konferansı öncesini, konferans süreci ve sonrasını dönemin Ermeni basınının öndegelen yayın organlarını tarayarak çok önemli bir çalışmaya imza atıyor. Zor bulunan ve çoğu Ermeni arşivlerinden elde edilen karikatür, çizim ve görsel malzemeler de kitaba ayrı bir değer katıyor. İçindekiler; Lozan Barış Konferansı Öncesinde Ermeni Basını, Lozan Barış Konferansı Sürecinde Ermeni Basını Lozan Barış Antlaşması ve Ermeni Basını Tanıtım Metni