"Deli Dumrul" kitabı, Türk edebiyatının klasikleşmiş eserlerinden biridir. Hikaye, Anadolu'nun bir köyünde yaşayan ve akıl hastası olduğu düşünülen Dumrul adlı bir adamın hayatını anlatmaktadır.
Dumrul, köydeki diğer insanların ona eziyet etmesine rağmen, her zaman iyimser bir tutum sergilemektedir. Köyünün kaderi ve insanları hakkında derin düşüncelere sahip olan Dumrul, onların davranışlarını anlamaya çalışır.
Hikayenin ilerleyen bölümlerinde, Dumrul'un köyüne yeni bir imam atanır. Yeni imam, köy halkına daha sert bir dini öğretmeye başlar ve Dumrul'un da düşünceleri bu durumdan etkilenir. Dumrul, köy halkına İslam dinini anlatırken, kendi hayatı ile de ilgili önemli kararlar alır.
Sonuç olarak, "Deli Dumrul" kitabı, insan doğası ve toplumsal dinamikleri ele alan önemli bir eserdir. Kitap, yaşam felsefesi ve insanın hayatındaki yerleri üzerine önemli mesajlar vermekte ve okuyucuların düşünmelerine neden olmaktadır.