Bir Eğitim Tasavvuru Olarak Mahalle / Sıbyan Mektepleri

Sıbyan mektebi, Mekteb-i sıbyan, Taş mektep, Muallimhane, Muallimhane-i sıbyan gibi adlerla anılan Mahalle mekteplerinin merasimleri, gelenekleri eğitim-öğretim tarzı, mimarisi, folkloru, binaları, eşyası... ‘Âmin alayı’ veya ‘bed-i besmele cemiyeti’ denen mahalle mektebinin ilk adımı, yani mektebe yeni verilecel çocuğun hocanın, mahallelilerin, çocukların da iştirak ettiği coşkulu ve kalabalık bir törenle evinden alınıp mektebe getirilmesi ve ilk dersini alması merasimi hem sembolleri hem de yapılış şekli itibariyle bugün bile daha etkileyici, renkli ve mükemmelini bulamadığımızı zannettiğim, hatır ve hayalden çıkmayacak tam bir şölen. İsmail Kara ve Ali Birinci ilk baskısını 1997’de Mahalle Mektebi Hatıraları ismiyle yapmış oldukları bu eseri gördüğü yakın ilgi ve alaka sebebiyle içeriğide daha fazla yeni eklemeler koyarak -yenilere açık kapı bırakarak- yeniden okuyuculara sunulmuştur. Bu eserde iki bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde tanıdık-tanımadık bir çok kişinin kendi mahalle mektebi hatıraları ve yorumlarını, ikinci bölümde ise mahalle mekteplerine yönelik deneme ve tetkik yazılarından oluşmaktadır.